Szanse i zagrożenia wynikające z wejścia Polski do Wspólnoty Europejskiej

Przyszłość polskiej gospodarki związana jest z tworzeniem mechanizmu rynkowego, prywatyzacją przeważającej części sektora państwowego oraz włączeniem się do Wspól-noty Europejskiej. Dwa pierwsze problemy analizowane są w aneksie. W rozdziale tym zastanówmy się nad korzyściami i zagrożeniami wynikającymi z konieczności integro-wania polskiej gospodarki ze Wspólnotą Europejską.

Konieczność integrowania się Polski ze Wspólnotą Europejską wynika z bliskości terytorialnej i tradycyjnie silnych związków gospodarczych, naukowych i kulturalnych z tym regionem świata. W 1991 r. ponad 56% polskiego eksportu i prawie 50% polskiego importu pochodziło z krajów należących do Wspólnoty. Jest to ogromny rynek zbytu i jednocześnie główne źródło zaopatrzenia się w nowoczesną technologię warunkującą modernizację bardzo przestarzałej struktury polskiej gospodarki. Rynek ten jest chroniony przed konkurencją zewnętrzną za pomocą wysokich ceł i kontyngentów importowych wyznaczających pewne kwoty dopuszczalnego importu. Pozostawanie poza sferą integracji stawiałoby polskich producentów w bardzo niekorzystnej sytuacji i w wielu przypadkach uniemożliwiałoby przebicie się na wymagające rynki zachod-nioeuropejskie.

Kierując się potencjalnymi korzyściami, Polska podpisała 4 lipca 1992 r. Układ o Stowarzyszeniu ze Wspólnotą Europejską. Układ ten nie zapewnia jeszcze peł-noprawnego członkostwa we Wspólnocie, ale stanowi długotrwałą drogę do uzyskania tego członkostwa na początku XXI w. (a więc w perspektywie najbliższych 10 lat).

Układ o Stowarzyszeniu zapewnia znaczne korzyści ekonomiczne i sprzyja dalsze-mu rozwojowi polskiego eksportu i importu. Wszystkie towary, jakie potencjalnie mogą być importowane z i eksportowane na rynki Wspólnoty podzielono na trzy podstawowe grupy:

B – przetworzone produkty przemysłowe, na które cło będzie znoszone stopniowo począwszy od 1995 r. i zlikwidowane całkowicie po 1997 r.

C – tekstylia, wyroby hutnicze i motoryzacyjne, na które eta przywozowe będą cał-kowicie zniesione po 2000 r.

W wyniku porozumienia utworzona została strefa wolnego handlu z krajami Wspólnoty, charakteryzująca się stopniowym znoszeniem ograniczeń ilościowych i cel-nych we wzajemnych obrotach do 2000 r. Procedura stopniowego znoszenia istnieją-cych-w 1992 r. ograniczeń będzie miała charakter asymetryczny z wyraźną korzyścią dla Polski. Oznacza to. że polscy eksporterzy szybciej uzyskują swobodniejszy dostęp do rynku krajów Wspólnoty niż zachodni eksporterzy do rynku polskiego. W ten sposób próbuje się, chociaż częściowo, wyrównać niekorzystne warunki dla polskiej gospodarki. która nie dysponuje tak atrakcyjnymi i dostatecznie konkurencyjnymi towarami, jak w przypadku krajów Wspólnoty.

W układzie istnieją ograniczenia zakazujące stosowania subwencji4 lub specjalnych ulg dla wyrobów eksportowanych do Wspólnoty Europejskiej, aby uniemożliwić polskim eksporterom stosowanie dumpingu. Dumping oznacza w handlu międzynarodowym konkurencję wynikającą ze sprzedawania za granicę towarów poniżej cen stosowanych na rynku wewnętrznym kraju sprzedawcy lub poniżej kosztów produkcji eksportera. Jest to możliwe, gdy państwo popiera eksport, stosując premie eksportowe, zwolnienia z podatków od towarów eksportowych itp.

Układ nie przewiduje ulg celnych dla eksportu polskich artykułów rolno-spożyw- czych. Ze względu na silne protesty rolników zachodnioeuropejskich, rynek ten nawet po 2000 r. będzie chroniony za pomocą odpowiedniej polityki celnej ze strony Wspólnoty.