Dewaluacja

Dewaluacja wpływa korzystnie na transfery prywatne, gdyż zachęca do przesyłania dewiz zarobionych za granicą i lokowania ich w różne przedsięwzięcia inwestycyjne lub nawet depozyty terminowe w kraju.

W sumie można stwierdzić, że dewaluacja daje efekty krótkookresowe. Prowadzi ona bowiem do wzrostu cen nie tylko towarów importowanych, ale wszystkich towarów i usług. Towarzyszy temu z reguły wzrost stopy procentowej, wzrost kosztów utrzymania, wzrost płac i tym samym wzrost kosztów produkcji towarów eksportowanych. Zatem początkowe korzyści dewaluacji są stopniowo eliminowane na skutek postępującego spadku opłacalności eksportu. Po upływie pewnego okresu powstaje ponowna konieczność dalszej dewaluacji waluty krajowej. W ten sposób dewaluacja przynosi wprawdzie doraźne efekty i staje się konieczna w warunkach rosnącego deficytu bilansu płatniczego, ale równocześnie otwiera drogę niepożądanym zjawiskom gospodarczym. Stąd ważny jest zarówno wybór momentu, jak i skali dewaluacji waluty krajowej tak, aby rozsądnie wyważyć korzystne i niekorzystne skutki towarzyszące dewaluacji.

Przeciwieństwem dewaluacji jest rewaluacja. Polega ona na obniżeniu przez bank centralny kursu waluty krajowej do innych walut. Za jednego dolara płaci się wówczas odpowiednio mniej w jednostkach waluty krajowej. Bank centralny dokonuje re- waluacji wówczas, gdy istnieje duża nadwyżka w bilansie płatniczym i kraj dys-ponuje dużymi rezerwami dewiz. Po rewaluacji zmniejsza się opłacalność eksportu, natomiast zwiększa się opłacalność importu. W wyniku tego stopniowo będzie się zmniejszać nadwyżka eksportu nad importem i tym samym bilans płatniczy będzie zmierzał do równowagi. Rewaluacja jest zjawiskiem dość rzadkim i stosowana jest je-dynie w krajach bogatych, wysoko uprzemysłowionych, mających dodatni bilans płat-niczy, jak np. Japonia czy Niemcy.

Powstaje pytanie, dlaczego kraje mające dużą i względnie długotrwałą nadwyżkę w bilansie płatniczym stają się zainteresowane w rewaluacji swojej waluty, skoro zmniejsza ona opłacalność eksportu i zwiększa opłacalność importu?

Gromadzonej nadwyżce dewizowej towarzyszy rosnąca podaż pieniądza krajowe-go, gdyż dewizy pochodzące z eksportu są w banku centralnym zamieniane na walutę krajową i w przypadku importu są ponownie kupowane za walutę krajową po obowią-zującym kursie wymiennym walut. Rosnąca nadwyżka podaży pieniądza nad jego po-pytem stwarza realne zagrożenie wzrostu inflacji i tym samym wzrostu cen krajowych. Wynika stąd ważny wniosek, że utrzymywanie trwałej nadwyżki bilansu płatniczego, której towarzyszy wzrost rezerw dewizowych, może prowadzić do zjawisk niepożąda-nych. Dlatego kraje przy nagromadzonych dużych rezerwach walutowych zmuszone są, co pewien okres, rewaluować swoją walutę. Inne kraje, np. USA, mogą wywierać presję na rewaluację waluty np. japońskiego jena, aby osłabić ekspansję eksportową Japonii do USA i jednocześnie zachęcić Japończyków do kupowania importowanych towarów z USA. W ten sposób rewaluacja jena będzie w dłuższym okresie zmniejszała nadwyżkę bilansu płatniczego Japonii i będzie wpływała korzystnie na bilans płatniczy innych krajów, utrzymujących rozwinięte stosunki handlowe i finansowe z Japonią.

Rewaluacja, podobnie jak dewaluacja, jest mechanizmem korygującym większe odchylenia od stanu równowagi w bilansie płatniczym.

Kraje mniej rozwinięte pod względem gospodarczym, a w szczególności kraje za-dłużone, muszą znacznie częściej uciekać się do dewaluacji waluty krajowej jako bole-snego środka ratowania napiętego bilansu płatniczego.