Ilustracja cyklu koniunkturalnego nałożonego

Istnienie stałego strumienia wynalazków w gospodarce narodowej zapewnia bar-dziej równomierny wzrost gospodarczy. Nieprzypadkowo w okresach wielkich odkryć technicznych występuje wysoka stopa wzrostu gospodarczego, a wraz z tym i wysoki stopień wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych. Przy spadku strumienia wynalazków gospodarka narodowa będzie przestawiała się w kierunku niższego długo-falowego trendu wzrostu, a przy całkowitym braku wynalazków i innowacji technicz-nych może wejść w fazę stagnacji.

Dochodzimy w ten sposób do wniosku, że w gospodarce rynkowej mamy do czy-nienia z wydatkami inwestycyjnymi o różnym stopniu wrażliwości na zmieniające się stany koniunktury i różnych zasadach kalkulacji ich rentowności. Pewien rodzaj inwe-stycji wykazuje wyraźnie dużą wrażliwość cykliczną pod wpływem zmian w przyroście zysku oraz w przyroście kapitału. Inne znów wykazują względną niezależność od cy-klicznego mechanizmu koniunktury. Dla wielu przedsiębiorców motywy inwestowania nie zostaną całkowicie zniszczone, nawet w okresie kryzysu gospodarczego. Będą oni bowiem znajdowali się pod wpływem działania czynników długofalowych. Nawet jeśli pewne inwestycje spadną do zera, to inne będą stanowić wielkość dodatnią, tak że łączna suma inwestycji jest na ogół w większości depresji wyższa od sumy zużytego kapitału i wyższa od ogólnego poziomu inwestycji z okresu poprzedniej depresji. Ten fakt decyduje o istnieniu trendu wzrostu i mniej lub bardziej głębokich oscylacji wokół niego faktycznej stopy wzrostu inwestycji, a wraz z tym zysków, dochodu narodowego i zatrudnienia.

Wielkości te są ze sobą ściśle związane i wzajemnie na siebie oddziałują. Inwestycje wpływają na poziom zysków, zaś zyski są częścią dochodu narodowego, który z kolei wpływa na stan zatrudnienia w gospodarce narodowej. Dlatego niestabilność i cykliczne wahania w wydatkach inwestycyjnych są główną przyczyną niestabilności i wahań w innych wielkościach ekonomicznych. Nieprzypadkowo więc polityka gospodarcza państwa, za pośrednictwem polityki pieniężnej oraz polityki fiskalnej, koncentruje się na tworzeniu motywacji skłaniających przedsiębiorców do zwiększania wydatków inwestycyjnych.