Kursy walut i ich związki z bilansem płatniczym kraju

Kurs walut jest ceną jednostki pieniężnej jednego kraju wyrażoną w jednostkach pie-niężnych innych krajów. Jest to np. relacja złotego do dolara lub innej waluty wymie-nialnej . Kształtuje się ona na rynku walutowym w wyniku wprowadzenia oficjalnej wymienialności walut.

Wymienialność wewnętrzna występuje wówczas, gdy bank centralny zobo-wiązuje się do skupu lub sprzedaży takiej ilości walut, jaka zostanie zgłoszona do sprzedaży czy zakupu na krajowym rynku walutowym po kursie ustalonym przez bank centralny. Mamy wówczas do czynienia z kursem względnie stałym.

Wymienialność zewnętrzna występuje wówczas, gdy pieniądz krajowy jest używany do dokonywania płatności i transferów z jednego obszaru płatniczego do innego. Kurs walut kształtowany jest wówczas nie przez bank centralny, a przez prawa międzynarodowe rynku walutowego, tzn. przez popyt na walutę i jej podaż.

Powstaje pytanie, jaki mechanizm ekonomiczny kształtuje kurs walut w danym kraju? Były różne próby wyjaśnienia tego mechanizmu oparte na sile nabywczej pie-niądza, mierzonej wskaźnikiem przeciętnego poziomu cen rynkowych wszystkich to-warów i usług wytwarzanych w danym kraju. Najnowsze teorie ekonomiczne wyjaśniają kurs walut na podstawie równowagi bilansu płatniczego. Opiera się ona na twierdzeniu, że kursy walutowe są wynikiem relacji podaży do popytu na waluty obce, która odzwierciedla aktualny stan bilansu płatniczego kraju. Kurs walutowy powinien zatem równoważyć wszelkie wpływy dewizowe z wydatkami na import dóbr i usług oraz róż-nymi zobowiązaniami finansowymi i płatnościami niehandlowymi.

W sytuacji występowania znacznego deficytu bilansu płatniczego bank centralny dewaluuje walutę krajową w stosunku do innych walut. Dewaluacja polega na pod-wyższeniu kursu wymiennego waluty krajowej do waluty zagranicznej. Na przy-kład po dewaluacji złotego trzeba więcej płacić za jednego dolara w kupnie lub otrzy-muje się więcej złotych za jednego dolara w sprzedaży.