Mechanizm transmisyjny

W rozdziale 10 (podrozdział 10.8) zbadaliśmy zależności między popytem na pieniądz L a dochodem narodowym Y z jednej strony oraz popytem na pieniądz i wysokością stopy procentowej r z drugiej.

Wyjaśnienie wpływu polityki pieniężnej banku centralnego i polityki fiskalnej rządu na poziom wytwarzanego dochodu narodowego, przy istniejących zdolnościach produkcyjnych, wymaga obecnie zbadania zależności między wysokością stopy pro-centowej r a dochodem narodowym Y. Jest to zależność bardziej złożona niż analizo-wane poprzednio, gdyż wiąże ona z jednej strony zmiany w popycie globalnym spo-wodowane określoną polityką fiskalną, z drugiej zaś zmiany w popycie na pieniądz spo-wodowane określoną polityką pieniężną banku centralnego.

Do zbadania tej zależności wprowadzone zostały przez J. R. Hicksa dwie wzaje-mnie przecinające się krzywe, oznaczone symbolami IS oraz LM .

Krzywa IS wyraża możliwe kombinacje między wysokością stopy procento-wej a poziomem dochodu narodowego, przy czym każda kombinacja spełnia warunek równowagi globalnego popytu z wytwarzanym dochodem narodowym. Ten stan równowagi jest w modelu keynesowskim wyrażony równaniem inwestycji i oszczędności ex ante. Zależność między wysokością stopy procentowej a poziomem dochodu narodowego jest skorelowana ujemnie, tzn. rosnąca stopa procentowa wpły-wa na zmniejszenie dochodu narodowego. Rośnie bowiem skłonność do oszczędzania i tym samym zmniejsza się skłonność do wydawania na bieżącą konsumpcję. Równo-cześnie drożeje kredyt inwestycyjny, co zmniejsza zapotrzebowanie na inwestycje ze strony mniej efektywnych przedsiębiorców. Łączny efekt skurczenia się popytu kon-sumpcyjnego i inwestycyjnego musi spowodować pewien spadek dochodu narodowego i tym samym zwiększenie stopnia niewykorzystania istniejących zdolności produk-cyjnych.