Przypadek dużej fabryki odzieżowej

W przypadku dużej fabryki odzieżowej, opisanej wcześniej, na plan pierwszy wysuwają się natomiast powiązania funkcjonalne. Praca przebiega tutaj równolegle w kilku pionach funkcjonalnych (zob. rysunek 1.1). Są one rozbudowane i wzajemnie się uzupełniają. Każdy pełni jakąś szczególną funkcję, bez której zakład nie mógłby sprawnie działać. Oczywiście tutaj też istnieją więzi hierarchiczne, technologiczne i informacyjne. Podstawową zasadą strukturalizującą całość są jednak podziały i powiązania funkcjonalne.

Na jeszcze innej zasadzie opiera się funkcjonowanie znanego nam biura prawnego. Tutaj wyraźnie dominują więzi informacyjne. W instytucji tej zbiera się głównie i przetwarza różne dane, „produkuje się” porady. Nie istnieją wyraźne podziały i specjalizacje, a powiązania służbowe są słabo zaznaczone.

Podsumujmy: chociaż w każdej organizacji ludzie powiązani są różnego typu zależnościami, to w każdym konkretnym przypadku któryś z nich wysuwa się na plan pierwszy stanowiąc podstawową zasadę struktury. Na bazie opisanych przez nas powiązań kształtują się struktury, określane mianem jednolitych, spójnych. W literaturze anglojęzycznej nazywa się je strukturami typu „U” {unitary structures). Żadna ich część nie może funkcjonować bez powiązań z innymi, nie może się usamodzielnić.

Inaczej jest w przypadku struktur typu „M” (multivisional structures). Są to najczęściej związki wielu przedsiębiorstw (zakładów), posiadających znaczną samodzielność. Łączą je głównie powiązania ekonomiczne oraz jednolita polityka centrali w sferze finansów, kluczowych inwestycji, prac badawczo-rozwojowych, kadr i płac. Zarząd firmy kontroluje podległe przedsiębiorstwa badając głównie ich wyniki finansowe (obroty, zyski, rentowność, wielkość sprzedaży, strukturę kosztów itd.). Część zysków pozostaje w dyspozycji tych jednostek, część – przekazywana jest do centrali. Przykładem takiego strukturalnego rozwiązania jest opisana przez nas firma „Peter Swanson and Partners”.