Współczesny obraz świata, zamieszkałego przez ponad 5 mld ludności w 190 kilku kra-jach, jest niezwykle zróżnicowany pod względem poziomu rozwoju gospodarczego. Naj-bardziej syntetycznym miernikiem poziomu rozwoju gospodarczego jest dochód narodo-wy na jednego mieszkańca kraju. Międzynarodowe instytucje (ONZ, Bank Światowy itp.) dysponują dobrymi informacjami w tym zakresie jedynie w odniesieniu do wysoko i średnio rozwiniętych krajów, natomiast napotykają one duże trudności z zebraniem odpowiednich danych w krajach słabo rozwiniętych, w których istotną rolę odgrywa gospodarka naturalna, a także gospodarka towarowa znajdująca się poza zasięgiem kontroli podatkowej. Tę część wytwarzanego dochodu narodowego można oszacować jedynie z dużym przybliżeniem. Wiarygodność statystyczna w pozostałych dziedzinach rejestrowanej działalności gospodarczej jest także o wiele mniejsza w krajach słabo rozwiniętych niż w krajach wysoko rozwiniętych. Poza tym obliczenia i zestawienia porównawcze w skali międzynarodowej publikowane są z kilkuletnim opóźnieniem. Mimo różnych zastrzeżeń, publikowane wskaźniki liczbowe informują nas z wystarczającym przybliżeniem o stopniu zróżnicowania poziomów rozwoju gospodarczego we współczesnym świecie.
Na 164 kraje świata zaledwie 25 z nich osiągnęło w 1982 r. wysoki poziom dochodu narodowego na jednego mieszkańca, zaś 139 krajów, zamieszkałych przez przeszło 3/4 ludności świata, osiągnęło przeciętny dochód ponad trzynastokrotnie mniejszy niż średni dochód w krajach wysoko rozwiniętych. Dane za 1989 r. wskazują, że występujące różnice w poziomie rozwoju w 1982 r. nie tylko nie zmniejszyły się, ale uległy dalszemu pogłębieniu.
W 1982 r. w 37 najsłabiej rozwiniętych krajach świata, zamieszkałych przez 373,6 min ludności, przeciętny dochód na jednego mieszkańca osiągnął zaledwie 219 doi., a więc był prawie 47 razy mniejszy niż w krajach wysoko rozwiniętych. To ilustruje wymownie, jak ogromne są różnice w poziomach rozwoju gospodarczego i tym samym w warunkach bytu materialnego i kulturalnego ludności w różnych krajach świata.
W celu pogłębienia wizerunku świata1 i stopnia jego zróżnicowania przyjrzyjmy się kilkunastu wybranym krajom, reprezentującym różne poziomy rozwoju – od najniższych do najwyższych.
Między najuboższymi krajami świata – Etiopią i Bangladeszem – a najbogatszymi krajami świata istnieje niewyobrażalnie wysoka różnica w poziomie rozwoju i przecięt-nych warunkach bytu ludności.
Badania statystyczne wskazują, że równocześnie w krajach słabiej rozwiniętych podział dochodu między różne grupy ludności jest bardziej nierównomierny niż w kra-jach wysoko rozwiniętych. W najbiedniejszych krajach świata prawie nie występuje tzw. klasa średnia, wskutek tego obserwuje się w nich ogromną przepaść między bogactwem bardzo nielicznej części społeczeństwa (tzw. arystokracją rodową i zamożną burżuazją) a trudno wyobrażalną nędzą szerokich mas żyjących na granicy głodu lub nie-dożywienia.
W najbardziej rozwiniętych krajach świata wysoki poziom dochodu narodowego umożliwia sprawiedliwszą redystrybucję dochodów za pośrednictwem budżetu państwa i budżetów lokalnych, gwarantującą minimum socjalne nawet najuboższym grupom ludności. Licznie rozwinięta klasa średnia (drobni i średni producenci, kupcy itp.) po-woduje, że występujące różnice między grupami ludności o najwyższych i najniższych dochodach nie są tak drażniące opinię publiczną, jak w najuboższych krajach świata.
Leave a reply