Bezrobocie

Stosunkowo niewielkie rozmiary bezrobocia neoklasycy interpretowali jako bez-robocie naturalne, które zawsze będzie istniało jako rezultat niedopasowań (frykcji) podaży pracy do popytu na nią oraz zbyt wysokich płac realnych wymuszonych przez związki zawodowe w stosunku do produkcyjności pracy. Przy wysokich płacach real-nych w stosunku do produkcyjności pracy nie można – ich zdaniem – osiągnąć pełnej równowagi na rynku pracy . W tych warunkach wszelkie wysiłki państwa zmierzające do całkowitej likwidacji bezrobocia są bezskuteczne.

W latach osiemdziesiątych, jak wskazują dane statystyczne, bezrobocie znów stało się pewnym problemem w krajach rozwiniętych.

Na początku lat dziewięćdziesiątych obserwujemy tendencję do dalszego wzrostu bezrobocia. Liczby względne nie wydają się zbyt duże, ale za nimi kryją się trudne pro-blemy milionów ludzi.

W 1987 r. na obszarze Wspólnoty Europejskiej było około 16 min bezrobotnych. Mniej więcej połowa, tj. około 8 min osób, pozostawała bez pracy dłużej niż rok, czyli należała do kategorii osób długookresowo bezrobotnych .

Bezrobocie jest z reguły większe na obszarach peryferyjnych wielkich miast, w re-jonach słabo rozwiniętych, na obszarach poddanych restrukturyzacji w przemysłach su-rowcowych i przetwórczych. Brak miejsc pracy, złe warunki życia i środowiska, bieda i izolacja prowadzą do powstania na takich obszarach tzw. wspólnot rozpaczy. Wielu mieszkających w takich wspólnotach nie ma ani nadziei na przyszłość, ani dość środków do życia. Im dłużej ktoś pozostaje bez pracy, tym mniej staje się interesujący dla potencjalnych pracodawców, ponieważ jego umiejętności i doświadczenie stopniowo się dezaktualizują. Nawet gdy bezrobocie ogólnie ulega zmniejszeniu, pojawiające się nowe miejsca pracy otrzymują przeważnie osoby bezrobotne dopiero od niedawna, młode i cieszące się dobrym zdrowiem.

Przy dłuższym okresie pozostawania bez pracy rozpoczyna się proces destrukcji. Wyraża się on brakiem kontaktu z kolegami, izolacją społeczną, brakiem zaufania do samego siebie, niskimi dochodami, stresem w rodzinie, spadkiem kondycji intelektualnej i duchowej, pogorszeniem zdrowia psychicznego i fizycznego, bardziej ograniczonym dostępem do rynku mieszkaniowego, mniejszymi możliwościami transportu, niewystarczającym stopniem mobilności zawodowej i zwiększonymi trudnościami zna-lezienia nowej pracy.

W wielu wysoko rozwiniętych krajach zachodnich tworzy się różne programy do-tyczące rynku pracy. Mają one na celu umożliwienie uzyskiwania okresowych umów o pracę dla bezrobotnych, pomoc w skuteczniejszym ubieganiu się o istniejące miejsca pracy przez szczególne formy przekwalifikowania się, zwiększanie liczby miejsc pracy, zalecenia wcześniejszego przechodzenia na emeryturę, tworzenie miejsc pracy w niepeł-nym wymiarze godzin itp. Z inicjatyw lokalnych powstają różne instytucje i organizacje społeczne, które nastawione są na różnorodną pomoc w znalezieniu nawet doraźnej pracy, organizowanie sposobu spędzania czasu wolnego oraz regenerację gospodarczą danego terenu w celu poprawy warunków życia bezrobotnego i jego rodziny.