Czym był socjalizm etatystyczny?

Socjalizm w wydaniu radzieckim oparty był na monopolu: władzy politycznej, ideologii marksistowsko-leninowskiej, własności państwowej, handlu zagranicznego, zaopatrzenia i skupu w stosunkach państwa z rolnictwem oraz na całkowitej kontroli polityki kadrowej przez partię komunistyczną w formie tzw. partyjnej nomenklatury stanowisk kierowniczych.

Narzędziem bezpośredniego zarządzania gospodarką narodową był plan centralny, za którego pośrednictwem dokonywano podziału zadań i środków w formie nakazów i przydziałów przekazywanych przez struktury hierarchiczne podporządkowane centrum jednostkom gospodarczym, zwanym tradycyjnie przedsiębiorstwami. By) to więc system monocentryczny z mechanizmem nakazowo-rozdzielczym.

Stworzony w miejsce mechanizmu rynkowego planowy mechanizm nakazowo- -rozdzielczy działał niesprawnie, gdyż był rozrzutny, a nawet wręcz marnotrawny..Zna-lazło to pełne potwierdzenie w realiach gospodarczych wszystkich krajów komunisty-cznych. Pailia komunistyczna stworzyła ten system na drodze przemocy i przekazała całą władzę polityczną i gospodarczą w ręce wszechwładnej biurokracji partyjnej i pań-stwowej, która naruszała wszelkie prawa obywatelskie i wprowadzała reguły gry sta-wiające ją ponad prawem. Biurokracja zapewniła sobie korzystne warunki do zaspoka-jania swoich własnych potrzeb, zaś aspiracje reszty społeczeństwa uwzględniała jedynie w takim stopniu, w jakim było to niezbędne do zapobieżenia społecznym wybuchom.

Skutkiem likwidacji rynku było nie tylko zniszczenie podstaw efektywności go-spodarowania. ale także znaczne zwielokrotnienie popytu. W socjalizmie etatystycznym rynkowe reguły sprzedaży zostały niemal powszechnie zastąpione przez rozdzielnictwo po bardzo niskich cenach. W tych warunkach nie występowała bariera efektywnego popytu i zapotrzebowanie na dobra i usługi stało się tak wielkie, jak ludzkie aspiracje. Ze względu na to, że ich podaż była niezwykle ograniczona, trzeba było stosować różne formy racjonowania. Uprzywilejowany dostęp do rozdzielnictwa mieli ludzie związani z władzą lub dyspozycyjni dla władzy. W ten sposób zniszczona została fundamentalna zasada sprawiedliwości będąca podstawowym hasłem socjalizmu.

Socjalizm etatystyczny musiał upaść, gdyż był nieefektywny w sferze produkcji i niesprawiedliwy w sferze podziału.