Dopuszczalna granica zadłużenia kraju

Równowaga w bilansie płatniczym kraju zależy nie tylko od równowagi w bilansie han-dlowym i rozmiarów transferu walut obcych do kraju lub za granicę, ale także od stopnia zadłużenia kraju z tytułu zaciąganych w przeszłości kredytów. Powoduje to bowiem nie tylko konieczność spłacenia tych kredytów w określonych ratach i w uzgodnionym terminie, ale także płacenia z tego tytułu należnych procentów. Jest to temat szczególnie aktualny dla Polski, której zadłużenie w 1992 r.wynosiło około 48 mld doi., czyli około 65% wytworzonego dochodu narodowego.

W celu bliższego zanalizowania skutków tego zjawiska, spróbujmy maksymalnie uprościć omówiony poprzednio bilans płatniczy i sprowadzić go do następującego rów-nania, w którym wszystkie składniki wyrażone są w dolarach:

W przypadku jej wartości dodatniej, równowartość tej sumy – oznaczonej w rów-naniu symbolem Rd – odejmujemy, aby bilans był równy zeru. Stąd Xb – Rd = 0. S u- ma Xb powiększa stan rezerw dewizowych w kraju.

Gdy Xb jest wartością ujemną, wówczas jej równowartość, oznaczoną Rd, do-dajemy, aby bilans był równy zeru. Suma ta pomniejsza stan rezerw dewizowych w kraju.

Z równania tego wynika, że duże zadłużenie kraju Zz, nawet przy założeniu, że przez wiele najbliższych lat nie spłaca się zaciągniętego kredytu, powoduje wysokie koszty obsługi długu zagranicznego z tytułu należnych procentów. Koszty te na bieżąco mogą być pokrywane z nadwyżki eksportu nad importem (czyli z dodatniego salda handlu zagranicznego), a w szczególnych sytuacjach, jeśli kraj nie utracił zdolności kredytowej (zaufania do jego zdolności płatniczej), mogą one być pokrywane z nowo zaciąganych kredytów refinansowych.