Jednoosobowe spółki skarbu państwa

Inną odmianą własności ogólnospołecznej są przedsiębiorstwa będące jednoosobowymi spółkami skarbu państwa. Z formalnoprawnego punktu widzenia podmiotem własności jest właśnie skarb państwa, ale faktycznie jest to nadal własność ogólnospołeczna (państwo jest formą organizacji ogółu obywateli). Przedsiębiorstwem będącym własnością skarbu państwa nie musi jednak zarządzać administracja państwowa, ale z reguły zarządzają nim zawodowi kierownicy, do których dyspozycji oddana została określona część majątku narodowego. Działają oni w imieniu skarbu państwa, bezpośrednio na jego rzecz, a pośrednio na rzecz ogółu. Skarb państwa może też być współwłaścicielem majątku spółek akcyjnych nabywając i posiadając pakiety ich akcji. Wpływ państwa na decyzje podejmowane w tych spółkach jest proporcjonalny do ilości posiadanych przez skarb państwa akcji. W przypadku jednoosobowej spółki skarbu państwa wpływ ten jest oczywiście dużo większy.

W zależności od formy własności majątku różne organizacje podlegają odrębnym regulacjom prawnym. Działalność spółek regulują kodeksy prawa cywilnego lub prawa handlowego. Jednocześnie organizacje prywatne w pełnym tego słowa znaczeniu, tzn. będące bądź własnością indywidualną, bądź spółką określonych udziałowców, nie są zobow iązane do ujawniania swoich bilansów i finansowego stanu firmy. Obowiązek taki mają natomiast towarzystwa akcyjne i spółdzielnie.

Organizacje dysponujące majątkiem samorządowym podlegają prawu zawartemu w ustawach o samorządzie terytorialnym, a w swoich kontaktach rynkowych – normom prawa cywilnego. Działalność urzędów i organizacji państwowych regulują normy prawa administracyjnego. One też regulują stosunki między urzędami państwowymi a obywatelami. Wszystkie organizacje prowadzące działalność gospodarczą (produkcyjną, bankową, usługową, handlową) podlegają normom prawa finansowego, odnoszącego się głównie do kwestii podatków, ceł, transferu pieniędzy za granicę itp. Zasady dotowania i subwencjonowania działalności różnych organizacji przez budżet państwa określane są w ustawach budżetowych.