Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego
Historyczny rozwój gospodarki rynkowej wskazuje, że wzrost dochodu narodowego, a w szczególnoÅ›ci wzrost produkcji przemysÅ‚owej poczÄ…wszy od 1825 r. ulega powta-rzajÄ…cym siÄ™ – mniej lub bardziej regularnie – wahaniom. Czasami byÅ‚y to wahania Å‚agodne, a czasami bardzo gÅ‚Ä™bokie, a nawet wrÄ™cz katastroficzne, jak w latach 1929- -1933. EkonomiÅ›ci zajmujÄ…cy siÄ™ tym zagadnieniem wyróżniali w tych wahaniach cztery podstawowe fazy: kryzys (lub recesja w zależnoÅ›ci od skali spadku produkcji), depresja (lub dno kryzysu), ożywienie gospodarcze oraz wysoka koniunktura, zwana czasami rozkwitem gospodarczym. Tego rodzaju wahania dokonujÄ… siÄ™ z reguÅ‚y wokół ro-snÄ…cego trendu wzrostu w dÅ‚ugim okresie historycznym.
Cykl koniunkturalny zaczyna się od załamania wzrostu gospodarczego i trwa pizez fazę depresji, ożywienia i wysokiej koniunktury aż do nowego załamania gospodarcze-go, rozpoczynającego nowy cykl koniunkturalny. Można to zilustrować następującym wykresem:
Teoretyczne wyjaśnienie zjawiska cyklu koniunkturalnego wymaga odpowiedzi na dwa pytania: dlaczego w szczytowym okresie wzrostu inwestycji i dochodu narodowego następuje wcześniej czy później załamanie gospodarcze i dlaczego po osiągnięciu fazy depresji gospodarka rynkowa jest zdolna sama uruchomić czynniki umożliwiające jej wejście w fazę ożywienia gospodarczego?