Polityka kursu wymiennego walut

Niezmiernie istotnym narzędziem polityki pieniężnej jest kurs wymienny walut. Związki między polityką kursową banku centralnego a polityką dochodową w stosunku do ludności oraz pieniężną w stosunku do przedsiębiorstw są najbardziej złożoną i zarazem najbardziej delikatną stroną całej polityki stabilizacyjnej w okresie reformowania systemu.

W pierwszej fazie urynkowienia brak jest obiektywnych przesłanek do ustalenia realnego kursu wymiennego walut, który w dalszym ciągu, dla wygody rozumowania, będziemy identyfikowali z kursem dolara. Program stabilizacyjny zaleca na początku pewne przeszacowanie kursu dolara, czyli niedoszacowanie waluty

krajowej i utrzymanie go przez kilka, a może nawet kilkanaÅ›cie miesiÄ™cy. Nadwar- toÅ›ciowy kurs dolara, czyli podwartoÅ›ciowy kurs zÅ‚otego, stwarza z jednej strony korzystne warunki wymiany dla eksporterów, a z drugiej – ogranicza i eliminuje zbÄ™dny, nieopÅ‚acalny import. Pozwala to szybko osiÄ…gnąć dodatni bilans handlowy i tym samym poprawić bilans pÅ‚atniczy kraju. Wyższa opÅ‚acalność eksportu Å‚agodzi ostrość recesji w pierwszej fazie szokowej kuracji, bowiem przedsiÄ™biorstwom bardziej opÅ‚aca siÄ™ sprzedawać towary za granicÄ™ niż na rynku krajowym, ograniczanym stopniowo tworzÄ…cÄ… siÄ™ barierÄ… efektywnego popytu.

Rosnące stale ceny krajowe przy stabilnym kursie dolara powodują, że nadwar- tościowość dolara stopniowo zaczyna się zmniejszać i realna wartość waluty krajowej pogarsza się w stosunku do wartości dolara. W wyniku tego stopniowo pogarsza się pozycja eksporterów, gdyż rosną ich koszty wytwarzania. Nie zmienia się natomiast cena transakcyjna uzyskiwana w eksporcie i przeliczona na walutę krajową przez bank po obowiązującym kursie.

Stabilny kurs dolara hamuje również wzrost cen krajowych, gdyż uniemożliwia podrożenie surowców importowanych i powoduje, że koszty wytwarzania towarów krajowych z tego tytułu nie rosną. Relatywnie do rosnących cen krajowych tanieje także import dóbr konsumpcyjnych. Rozwija się szybko handel uliczny towarami importowanymi. Wzbogaca to asortymentową ofertę dóbr konsumpcyjnych na rynku i pogłębia jego równowagę. Tradycyjny od lat rynek producenta przekształca się wówczas szybko w rynek konsumenta z nową i jakościowo lepszą strukturą towarów importowanych.

Stabilność kursu wymiennego dolara stwarza coraz silniejszą konkurencję dla drożejących z powodu inflacji wyrobów krajowych i relatywnie taniejących towarów importowanych. Słabsze przedsiębiorstwa czują się zagrożone konkurencją i nie wykazują niezbędnych zdolności adaptacyjnych w strukturze i kosztach wytwarzania, aby móc podjąć skuteczną konkurencję. Szczególnie zagrożone jest krajowe rolnictwo, które charakteryzuje się niską wydajnością pracy i bardzo wysokimi kosztami wytwarzania. Stwarza to niebezpieczeństwo spadku produkcji rolnej i ogólnego pogłębienia recesji gospodarczej.