Przeciętna stopa inflacji

Przeciętna stopa inflacji w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej i Ameryki Północnej nie przekraczała w latach osiemdziesiątych wartości jednocyfrowej. W rozwijających się krajach azjatyckich stopa inflacji była przeciętnie prawie dwukrotnie wyższa niż w krajach wysoko uprzemysłowionych. Jej wysokość świadczy jednak o tym, że kraje, które dokonały poważnego postępu gospodarczego, są w stanie kontrolować politykę pieniężną i fiskalną w stopniu ograniczającym wysoki wzrost cen.

Niepokojąco rozwija się natomiast spirala inflacyjna w krajach Ameryki Łacińskiej. Wysokiej i nadal rosnącej stopie inflacji w tych krajach towarzyszą duże i trwale występujące deficyty budżetowe, które są finansowane dodatkową emisją pieniądza banku centralnego. Istotny wpływ na skalę deficytu mają rosnące stale sumy procentów, jakie kraje te muszą płacić corocznie od zaciągniętego w przeszłości kredytu w krajach wysoko rozwiniętych.

Dane statystyczne potwierdzają wcześniej sformułowaną hipotezę, że stopień sprawności mechanizmu rynkowego, mierzony przeciętną stopą wzrostu cen, jest znacznie wyższy w krajach wysoko rozwiniętych i znacznie niższy w krajach mniej rozwiniętych. Z reguły stopa wzrostu cen jest najwyższa w krajach podejmujących wysiłki zmierzające do uprzemysłowienia kraju i unowocześnienia jego zacofanej struktury. Wymaga to wówczas ogromnych środków finansowych na inwestycje modernizacyjne i rozwojowe, które przyczyniają się do ogólnego wzrostu cen w danym kraju. O ile krajom wysoko uprzemysłowionym, dysponującym nowoczesną strukturą produkcji i dużymi rezerwami finansowymi, jest znacznie łatwiej kontrolować ruch cen na rynku, o tyle wszystkie kraje świata stoją przed bardzo trudnym problemem do rozwiązania: jak uprzemysłowić kraj i równocześnie nie dopuścić do zbyt wysokiej inflacji.

Wjątkowo duże zagrożenie inflacyjne stoi przed tymi wszystkimi krajami, które pragną przejść od gospodarki centralnie planowanej z administracyjnymi cenami, kształtowanymi przez państwo, do gospodarki rynkowej z wolnymi cenami.

Stopa inflacji jest wielkością zmienną w czasie i nawet kraje wysoko rozwinięte mogą być w pewnych okresach poważnie zagrożone inflacją. Wówczas podstawowym zadaniem polityki gospodarczej banku centralnego i państwa jest doprowadzenie do sta-bilizacji rozchwianego rynku. Zanim zajmiemy się teoretyczną interpretacją zjawiska in-flacji, przyjrzyjmy się jeszcze drugiemu negatywnemu zjawisku, jakim jest bezrobocie.

Stopa bezrobocia jest to odsetek nie zatrudnionej siły roboczej w stosunku do ogól-nej liczby zatrudnionych w gospodarce narodowej.