Różny stopień wrażliwości zmian stopy procentowej
W teoretycznym rozumowaniu można założyć różne przypadki skrajne, w których krzy-wa LM przybiera położenie poziome, nachylenie dodatnie i położenie pionowe. Wów-czas krzywa IS może przecinać krzywą LM i wyznaczać punkty równowagi rynku to-warowego i rynku pieniężnego w jej różnym odcinku. Można to zilustrować następu-jącym wykresem:
Jeśli założymy hipotetycznie, że krzywa LM jest pozioma i krzywa IS przecina krzywą LM na odcinku 1, oznacza to, że polityka pieniężna nie jest w stanie wywrzeć wpływu na wzrost dochodu narodowego. Nie zmienia się bowiem wówczas wysokość stopy procentowej i tym samym nie zmienia się popyt globalny w gospodarce narodo-wej. W takim przypadku dochód narodowy, a wraz z nim i zatrudnienie mogą wzrosnąć jedynie pod wpływem bardziej ekspansywnej polityki fiskalnej. Polityka fiskalna jest wówczas najskuteczniejsza, gdyż wobec braku wzrostu stopy procentowej pozytywne efekty nie są kompensowane zjawiskiem wypierania inwestycji w sektorze prywatnym.
Jeśli krzywa IS przecina krzywą LM na odcinku 2, jest to typowa sytuacja w go-spodarce rynkowej, wówczas zarówno polityka pieniężna, jak i polityka fiskalna są w stanie zmienić poziom dochodu narodowego i wielkość zatrudnienia w sposób opisany poprzednio, tzn. bądź za pośrednictwem przesunięcia krzywej LM, bądź też za po-średnictwem przesunięcia krzywej IS.
W skrajnym przypadku, gdy krzywa LM przybiera położenie pionowe i krzywa IS przecina krzywą LM na odcinku 3, wówczas tylko polityka pieniężna jest w stanie efek-tywnie uruchomić siły ekspansji przesuwając pionową krzywą LM na pozycję LM Polityka fiskalna stanie się wówczas nieskuteczna, gdyż wzrost dochodu narodowego spowodowany wzrostem wydatków państwa wywoła w równym stopniu spadek do-chodu narodowego na skutek wzrostu stopy procentowej i zmniejszenie wydatków in-westycyjnych w sektorze prywatnym. Wystąpi wówczas tzw. pełny efekt wypierania Ocrowding-out).
W sumie można stwierdzić, że pomysł Hicksa wprowadzenia do teorii ekonomii krzywych IS oraz LM okazał się bardzo użyteczny dla celów dydaktycznych, gdyż lo-gicznie powiązał on ze sobą zależności między stopą procentową a poziomem wytwa-rzanego dochodu narodowego, zmieniające się pod wpływem podaży pieniądza oraz wysokości wydatków rządowych.
Model IS-LM jest akceptowany w makroekonomicznej analizie zarówno typu key- nesowskiego, jak i klasycznego, tworząc logiczne podstawy do dyskusji nad różnymi zagadnieniami.
Model teoretyczny nie daje bezpośrednich wskazówek, jak działać praktycznie, ale uczy współzależności makroekonomicznych, bez zrozumienia których nie można pro-wadzić skutecznej i efektywnej polityki pieniężnej i fiskalnej.
W analizowanym modelu równowagi ogólnej decyzje banku centralnego lub rządu w każdym przypadku nastawione były na zmianę wysokości stopy procentowej w celu pobudzenia aktywności gospodarczej. Nawet jeśli rola stopy procentowej jest wyol-brzymiona w stosunku do jej faktycznego wpływu na decyzje różnych podmiotów go-spodarczych, nie można kwestionować jej istotnego wpływu w procesach równoważą-cych i dostosowawczych przedstawionych z natury rzeczy w modelu w sposób dość uproszczony.
Mimo nie kwestionowanej użyteczności edukacyjnej modelowego ujmowania współzależności ekonomicznych, powinniśmy zdać sobie sprawę z faktu, że nauka ekonomii nie jest w stanie w sposób naukowy objaśnić i zadowalająco rozwiązać wszystkich problemów wynikających z działalności gospodarczej człowieka. Przyczyny tego stanu rzeczy należy dopatrywać się nie w nieudolności ekonomistów, ale w ogromnej złożoności i ciągłej zmienności samych problemów gospodarczych.