Wpływ związków zawodowych na kosztową inflację

Wpływ związków zawodowych na kosztową inflację próbowano uzasadnić przez porównanie wzrostu płac ze wzrostem wydajności pracy. Wskazywano na istotne róż-nice w tempie wzrostu wydajności pracy w poszczególnych gałęziach przemysłu i rów-nocześnie bardzo zbliżone tempo wzrostu płac nominalnych w tych gałęziach. Skoro w jednych gałęziach nastąpił wzrost płac pod wpływem wzrostu wydajności pracy, to inne grupy zawodowe będą domagać się sprawiedliwego udziału w ogólnych efektach wzrostu wydajności pracy i dążyć do wyrównania proporcji płac miedzy różnymi gałę-ziami. Wynikiem tych społecznych żądań jest wzrost kosztów wytwarzania i cen.

Inflacja kosztowa może być spowodowana dużym nieurodzajem w rolnictwie i znacznym wzrostem cen surowców rolniczych i artykułów żywnościowych.

Może ona wynikać z przyczyn egzogenicznych, tzn. zewnętrznych w stosunku do warunków gospodarki krajowej lub być rezultatem wzrostu cen surowców na rynkach światowych. Na przykład około czterokrotny wzrost cen ropy naftowej wymuszony przez międzynarodowy kartel OPEC w latach 1973-1974 spowodował szok cenowy, który szybko przeniósł się na inne produkty i spowodował spadek podaży wielu dóbr . W rezultacie stopa inflacji wzrosła np. w USA z 3,2 w latach 1960-1973 do 9,4% w la-tach 1973-1981, zaś w Wielkiej Brytanii w analogicznym okresie z 5,1 do 15,4%.

Szczególny wpływ na przebieg inflacji może wywierać sytuacja w bilansie płatni-czym kraju i jej wpływ na dewaluację, czyli spadek kursu wymiennego waluty krajowej. To powoduje podrożenie wszystkich towarów importowanych i tym samym wzrost inflacji. Problem ten jest szczegółowo analizowany w następnym rozdziale.

Wszystko to świadczy o tym, że przyczyny inflacji są wielorakie i stąd ogromna trudność w nadaniu temu pojęciu jednoznacznej treści.

W krajach o gospodarce centralnie planowanej (byłych krajach komunistycznych) występowała powszechnie inflacja ukryta. Wyrażała się ona w trwałej nadwyżce po-pytu nad ograniczoną podażą dóbr i usług przy względnie stałym i administracyjnie re-gulowanym poziomie cen rynkowych.