Nadwyżka w bilansie
W przypadku nadwyżki w bilansie płatniczym bank centralny skupuje nadwyż-kę dewiz i powiększa ogólny stan rezerw dewizowych, ale równocześnie zwiększa w ten sposób podaż pieniądza krajowego dokładnie o wielkość równą nadwyżce bilansu płatniczego. Gdyby zwiększona podaż pieniądza krajowego stwarzała zagrożenie in-flacyjne, wówczas bank centralny w ramach prowadzonej przez siebie polityki otwartego rynku może sprzedawać po atrakcyjnym kursie obligacje i ściągać w ten sposób istniejący nadmiar pieniądza.
Ta operacja otwartego rynku przebiegająca między pieniądzem krajowym a krajowymi papierami wartościowymi nazywana jest sterylizacją podaży pieniądza w kraju. Jej jedynym celem jest wyeliminowanie wpływu, jaki wywiera deficyt bądź nadwyżka bilansu płatniczego na rozmiary krajowej podaży pieniądza.
Po uwzględnieniu transakcji wyrównawczych, które zmniejszają lub zwiększają stan rezerw dewizowych, saldo bilansu płatniczego musi zawsze sumować się do zera.
Przy kursie płynnym nie występują transakcje wyrównawcze, ponieważ su-ma sald rachunków obrotów bieżących i obrotów kapitałowych musi być równa zeru. Zmienność kursu wyrównuje niejako automatycznie pojawiające się stany nie-równowagi.
Gdy występuje deficyt w bilansie handlowym, wówczas towarzyszy temu depre-cjacja waluty krajowej, czyli spadek bieżącego kursu wymiennego. Sprzyja to poprawie opłacalności eksportu i zmniejsza opłacalność importu.
W celu wyrównania deficytu salda bilansu obrotów bieżących bank centralny bę-dzie dążył do podniesienia stopy procentowej, aby zachęcić cudzoziemców do lokowa-nia swojego kapitału w bankach i poprawienia w ten sposób sytuacji w bilansie obrotów kapitałowych.
W przypadku rosnącej nadwyżki bilansu płatniczego następuje stopniowa aprecja-cja kursu waluty krajowej. Wzrost kursu waluty zmniejsza opłacalność eksportu
1 zwiększa opłacalność importu. Nadwyżce bilansu płatniczego towarzyszy większy do-pływ niż odpływ dewiz, co prowadzi jednocześnie do wzrostu podaży pieniądza krajo-wego. Wówczas w obawie przed wzrostem inflacji bank centralny będzie starał się ob-niżyć stopę procentową. Uruchomi to mechanizm odpływu kapitału do banków zagra-nicznych.