Możliwości oddziaływania banku centralnego na przebieg koniunktury gospodarczej

Dotychczasowa analiza wykazuje, że bank centralny w każdej gospodarce rynkowej spełnia niezmiernie istotne funkcje – dba o utrzymanie płynności banków komercyjnych,

decyduje o zaufaniu do pieniądza w kraju, o jego sile nabywczej i możliwościach wpływania na przebieg koniunktury gospodarczej.

Rodzaje uruchamianych środków i kierunków oddziaływania na pieniężne i realne procesy w gospodarce narodowej można – w celu większej przejrzystości – zestawić, jak następuje:

W pierwszym przypadku bank centralny za pomocą odpowiednio rozluźnionej polityki monetarnej zwiększa dopływ pieniądza do obiegu. W drugim zaś za pomocą odpowiednio utwardzonej (czy bardziej restrykcyjnej) polityki monetarnej zmniejsza nadmiar pieniądza’w obiegu. W ten sposób bank centralny reguluje podaż pieniądza odpowiednio do przewidywanej dynamiki wzrostu dochodu narodowego oraz przewidywanego wzrostu cen.

Wielu ekonomistów wyznaje pogląd, że odpowiednio rygorystyczna regulacja zwiększania podaży pieniądza jest czynnikiem zupełnie wystarczającym do hamowa-nia wzrostu cen i utrzymywania gospodarki w stanie wysokiej aktywności. Ekonomiści ci nazywani są monetarystami. Wychodzą oni z podstawowego założenia, że funkcja popytu na pieniądz jest stabilna, zaś samoregulujące mechanizmy rynkowe działają z dużą sprawnością i skutecznością i żadne inne działania wspierające, poza odpowiednim regulowaniem podaży pieniądza, nie są konieczne, a mogą nawet stać się szkodliwe, gdyż otwierają drogę do nadmiernej ingerencji państwa w działalność gospodarczą. Ten monetarystyczny punkt widzenia jest odrzucany przez zwolenników teorii Keynesa, którą wskazuje na słabości mechanizmu rynkowego i na potrzebę aktywnej polityki gospodarczej państwa.