Spór między keynesistami a monetarystami
MonetaryÅ›ci – opierajÄ…c siÄ™ na podstawowych twierdzeniach teorii neoklasycznej – od-rzucili keynesowskÄ… teoriÄ™ przymusowego bezrobocia opartÄ… na twierdzeniu, że jest ono spowodowane niedostatecznym globalnym popytem. Akceptowali oni neoklasycznÄ… teoriÄ™ bezrobocia dobrowolnego , które nazwali bezrobociem naturalnym, wynika-jÄ…cym z normalnego dziaÅ‚ania rynku pracy, z niedopasowaÅ„ strukturalnych oraz siÅ‚y zwiÄ…zków zawodowych. Stopa tego bezrobocia jest niewielka i nie zależy ona od wy-sokoÅ›ci stopy inflacji. Dlatego krzywa nie ma ksztaÅ‚tu spadajÄ…cego coraz wolniej, lecz ksztaÅ‚t pionowy. Przecina ona oÅ› odciÄ™tych na wysokoÅ›ci okreÅ›lonej przez stopÄ™ bez-robocia naturalnego i może pionowo przesuwać siÄ™ w lewo lub w prawo w zależnoÅ›ci od niewielkich zmian w stopie tego bezrobocia. JeÅ›li bezrobocie wzroÅ›nie powyżej lub poniżej stopy naturalnej, wówczas opisany (w rozdziale 8, podrozdziaÅ‚ 8.2) mechanizm popytu na pracÄ™ i podaży pracy spowoduje odpowiednie zmiany w przeciÄ™tnym poziomie pÅ‚acy realnej i uksztaÅ‚towanie siÄ™ równowagi na rynku pracy przy naturalnej stopie bezrobocia. Nie wystÄ™puje zatem zjawisko wymiennoÅ›ci miÄ™dzy stopÄ… inflacji a stopÄ…
Ten spór między keynesistami a monetarystami wykazuje, dlaczego ekonomiści są często nezgodni w ocenie polityki gospodarczej i dlaczego politycy kierujący się radami ekonomistów nigdy nie mają pewności, jakie skutki przyniesie ich polityka i w jaki sposób będzie działał mechanizm ekonomiczny w określonych warunkach. Odpowiedź na zasadnicze pytanie, czy rząd powinien zwalczać ostro inflację czy bezrobocie, zależy od tego, co jest bardziej kosztowne i społecznie niebezpieczne.
Monetaryści dowodzą, że ważniejsze jest zwalczanie inflacji przez stopniową ob-niżkę tempa wzrostu podaży pieniądza. Dlatego inflacja może być zredukowana do mi-nimum bez strat w produkcji. Bezrobocie nie jest żadnym problemem społecznym, gdyż to bezrobotni sami są winni swojego losu. Gdyby zgodzili się pracować za niższe płace, wówczas samoregulujący mechanizm rynkowy szybko uruchomiłby procesy adaptacyjne i doprowadziłby do pełnego zatrudnienia siły roboczej.
Keynesiści wykazują, że ważniejsze jest zwalczanie bezrobocia przez wzrost cał-kowitych wydatków wchodzących w skład globalnego popytu, tzn. K + /+ G, nawet jeśli będzie to prowadzić do pełzającej inflacji, która nie jest groźna dla ustabilizowanej gospodarki rynkowej. Mechanizm samoregulujący działa wolno i niepewnie, a po-zostawiony bez żadnej ingerencji państwa prowadzi do niepełnego wykorzystania zdol-ności produkcyjnych i przymusowego bezrobocia. Ekonomiczne, społeczne i moralne korzyści wynikające ze zwalczania bezrobocia są wysokie, a koszty jego likwidacji są stosunkowo niskie.