Trudne warunki przejścia od planu centralnego do rynku

Socjalizm etatystyczny był ustrojem wygodnym dla słabych, gdyż zapewniał im so-cjalne bezpieczeństwo (pracę, mieszkanie, wczasy, przedszkola, szkoły itp.). Tłumił zaś inicjatywę i przedsiębiorczość ludzi zdolnych i ambitnych, spragnionych osobistego sukcesu. Nie można było w tym systemie zrobić zbyt wielkiej kariery uczciwą pracą i nie było się karanym za lenistwo i nieudolność.

Stworzenie gospodarki rynkowej jest warunkiem zwiększenia efektywności go-spodarowania i równocześnie wyzwalania inicjatywy i przedsiębiorczości wśród szero-kich kręgów społeczeństwa.

Gospodarka rynkowa niesie jednak zagrożenia w wymienionej sferze socjalnego bezpieczeństwa: W okresie jej narodzin powstaje ostiy konflikt między wymaganiami postępu ekonomicznego a potrzebą zawężenia nadmiernie rozbudowanego i wadliwie

urzeczywistnionego bezpieczeństwa socjalnego znacznej części społeczeństwa. Na two-rzenie nowego systemu bezpieczeństwa socjalnego brak jest niezbędnych środków. Stąd wzrastać może niezadowolenie społeczne z dokonujących się przemian i rozczarowanie do gospodarki rynkowej.

Gospodarka rynkowa, nawet z jej wszystkimi słabościami, nie ma realnej alterna-tywy, gdyż każdy inny wymyślony system jest gorszy od sprawdzonej historycznie gospodarki rynkowej. Wiele wskazuje na to, że gospodarkę rynkową trzeba będzie bu-dować w warunkach rosnących napięć politycznych i dezaprobaty ze strony części spo-łeczeństwa dla programu przekształceń ustrojowych. Nie ma jednak łatwej i szybkiej drogi do rynku. Tego procesu nie da się sztucznie przyspieszyć, gdyż koszty społeczne owego przyspieszenia mogą przekraczać granicę wytrzymałości społecznej. Należy liczyć się z tym, żę będzie to proces dość długotrwały i bynajmniej niełatwy dla spo-łeczeństwa.