Monthly Archives Marzec 2012

Napływ obcego kapitału do krajów rozwijających się może dokonywać się bądź w po-staci inwestycji bezpośrednich, bądź w formie udziału w kapitale akcyjnym lub spółek typu joint ventures, bądź też w formie kredytów na inwestycje eksportowe. Dominu-jącą rolę odgrywają w tej dziedzinie wielkie korporacje transnarodowe. Ich inwestycje decydują o skali i tempie przebiegu przeobrażeń struktury produkcji oraz struktury han-dlu zagranicznego. Przedsięwzięcia typu joint ventures mają z reguły mniejszą skalę, ale mają tę bezpośrednią zaletę, że łatwiej nawiązują one współpracę gospodarczą z przedsiębiorstwami rodzimymi.

W tej sytuacji pojawiły się kraje Trzeciego Świata jako nowi kredytobiorcy. Kredytów udzielano chętnie i praktycznie bez ograniczeń. Rosło więc zadłużenie takich krajów, jak: Brazylia, Argentyna, Meksyk, Tajwan, Turcja, Zair, Filipiny. Z kredytów tych korzystały także ówczesne kraje komunistyczne, w tym zwłaszcza Polska, która do koń-ca lat siedemdziesiątych zadłużyła się na sumę około 18 mld doi. Kredyty nie były mądrze udzielane, ale też nie były mądrze brane. Znaczną ich część przeznaczano na pokrycie wzrostu kosztów importu ropy naftowej, a także na zwiększenie konsumpcji. Bankierzy dysponujący dużymi rezerwami środków kredytowych pożyczali pieniądze również nieefektywnym przedsiębiorstwom. W rezultacie światowe oszczędności były źle inwestowane w Turcji, w Polsce, w Zairze, a także w krajach Ameiyki Łacińskiej.

Z ogólnego kształtu krzywej Phillipsa wynika, że przesunięcie z punktu A do B może spowodować pewien spadek bezrobocia, ale tylko za cenę silniejszego wzrostu inflacji. Natomiast przesunięcie z punktu A do punktu C oznaczałoby całkowitą reduk-cję stopy inflacji do zera, ale tylko kosztem znacznego wzrostu stopy bezrobocia. Krzy-wa ta wskazuje więc na zjawisko wzajemnej konkurencyjności między stopą bezrobocia a stopą inflacji, które w literaturze światowej nazwano zjawiskiem wymienności (tracie off).

Dotychczasowa analiza wykazuje, że bank centralny w każdej gospodarce rynkowej spełnia niezmiernie istotne funkcje – dba o utrzymanie płynności banków komercyjnych,

decyduje o zaufaniu do pieniądza w kraju, o jego sile nabywczej i możliwościach wpływania na przebieg koniunktury gospodarczej.

Rodzaje uruchamianych środków i kierunków oddziaływania na pieniężne i realne procesy w gospodarce narodowej można – w celu większej przejrzystości – zestawić, jak następuje:

Przez bardzo długi okres rozwoju gospodarki rynkowej stosunki między kapitałem a pracą były bardzo nierówne. Pracodawcy mieli zdecydowaną przewagę ekonomiczną nad pracownikami i mogli dyktować warunki pracy, czas pracy oraz wysokość wyna-grodzenia. W obronie własnych interesów stopniowo coraz większa część pracowników zaczęła organizować się, już pod koniec XIX w., w stowarzyszenie zwane związkami zawodowymi.