Napływ obcego kapitału sposobem przezwyciężenia zacofania

Napływ obcego kapitału do krajów rozwijających się może dokonywać się bądź w po-staci inwestycji bezpośrednich, bądź w formie udziału w kapitale akcyjnym lub spółek typu joint ventures, bądź też w formie kredytów na inwestycje eksportowe. Dominu-jącą rolę odgrywają w tej dziedzinie wielkie korporacje transnarodowe. Ich inwestycje decydują o skali i tempie przebiegu przeobrażeń struktury produkcji oraz struktury han-dlu zagranicznego. Przedsięwzięcia typu joint ventures mają z reguły mniejszą skalę, ale mają tę bezpośrednią zaletę, że łatwiej nawiązują one współpracę gospodarczą z przedsiębiorstwami rodzimymi.

Napływ obcego kapitału do Korei Południowej, Tajwanu, Malezji, Singapuru i Hongkongu spowodował, że począwszy od lat sześćdziesiątych kraje te dokonały wiel-kiego skoku cywilizacyjnego. Znalazło to swój wyraz w głębokich zmianach w ich strukturze gospodarczej i wyższym tempie wzrostu gospodarczego niż w jakichkolwiek innych krajach rozwijających się, wykorzystujących własne środki. Stały dopływ no-wych technologii doprowadził do unowocześnienia gospodarki i podniesienia jakości produkcji oraz umocnienia pozycji konkurencyjnej na rynkach międzynarodowych. Kraje te uzyskały dostęp także do rynków krajów wysoko rozwiniętych. Spowodowało to znaczny wzrost eksportu i zmiany w ich strukturze gospodarczej na korzyść pro-duktów przetworzonych. Poprawił się także bilans handlowy i płatniczy tych krajów. Rządy tych krajów, partycypując w zyskach, znacznie zwiększyły środki budżetowe na finansowanie rozwoju infrastruktury, oświaty, zdrowia, budownictwa komunalnego, mieszkaniowego itp. Równocześnie następował rozwój i unowocześnienie krajowych systemów bankowych oraz ubezpieczeń rzeczowych i społecznych. Przeobrażenia struk-tury społecznej i zawodowej ludności znalazły wyraz we wzroście liczebności klasy ro-botniczej i znacznej aktywizacji zawodowej kobiet. Podniósł się przeciętny poziom oświaty, nastąpiła poprawa stanu zdrowotności społeczeństwa, zmniejszyła się stopa śmiertelności niemowląt i w rezultacie tych wszystkich zmian nastąpił ogólny wzrost poziomu życia ludności. . .

Poprawa warunków życia i wzrost świadomości społecznej przyczyniły się także do stopniowego tworzenia różnych instytucji demokratycznych, do umocnienia systemu parlamentarnego i ograniczenia, a w dalszej perspektywie eliminowania autokratycznych i dyktatorskich form sprawowania władzy.

Dokonujące się przemiany w wymienionych krajach są przekonującym dowodem, że klucza do rozwiązania nabrzmiałych problemów społecznych, a także politycznych, należy szukać w rozwoju gospodarczym kraju, nawet jeśli ten rozwój wymaga na po-czątku wielkiego wysiłku ze strony całego społeczeństwa i obciąża kosztami jego różne grupy w sposób nierównomierny.

Tylko niewielka liczba krajów stworzyła sprzyjające warunki do importu obcego kapitału, który zwiększył zdolności akumulacyjne i uruchomił procesy mnożnikowe dla inwestycji krajowych. Wiele wskazuje na to, że do grupy krajów objętych napływem obcego kapitału dojdą prawdopodobnie takie kraje naftowe, jak: Wenezuela, Arabia Saudyjska, Indonezja i Nigeria. W tym kierunku zmierzają także Indie oraz Chiny, które próbują organizować specjalne strefy ekonomiczne przeznaczone do lokowania zagranicznych inwestycji. Przytłaczająca większość krajów słabo rozwiniętych przypu-szczalnie nadal nie uzyska dostępu do nowych inwestycji i nowych technologii, i po-zostanie w strefie pogłębiającego się zacofania.

Powstaje istotne pytanie, czy napływ obcego kapitału wpływa jedynie korzystnie na rozwój gospodarczy kraju i nie stwarza żadnych zagrożeń?