Category Rynek Finansowy

W gospodarce monocentrycznej występowały prawie wszystkie kategorie gospodarki rynkowej, jak: ceny. place, kursy walut, stopa procentowa, podatki itp., ale żadna z tych kategorii nie spełniała swoich funkcji wynikających ze stosunków rynkowych. Wy-mienione instrumenty ekonomiczne były przedmiotem arbitralnych manipulacji pań-stwa. To właśnie powodowało, że mieliśmy tu do czynienia z gospodarką quasi-pie- niężną podporządkowaną całkowicie wymaganiom apriorystycznego planu centralnego. a nie wymaganiom zrównoważonego i konkurencyjnego rynku. Plan centralny stał się nie tylko podstawowym instrumentem alokacji środków rzeczowych i finansowych, dokonywanej z punktu widzenia przyjętych przez kierownictwo polityczne partii ko-munistycznej celów strategicznych, ale także głównym narzędziem bezpośredniego za-rządzania i pełnej kontroli nad wszystkimi zasobami gospodarki narodowej.

Mechanizm rynkowy powinien być wprowadzany do gospodarki równocześnie we wszystkich jego istotnych składnikach, a nie tylko w wydzielonych segmentach. Oznacza to równoczesne liberalizowanie cen, kursów walut, kredytów i stopy procentowej oraz wprowadzenie określonego mechanizmu regulacji płac i innych dochodów pieniężnych ludności. Wraz z tym należy wprowadzić pełną wymienialność wewnętrzną waluty krajowej na waluty innych krajów, umożliwić pełną swobodę importu i eksportu w dowolnych ilościach bez żadnych ograniczeń oraz zapewnić całkowitą swobodę two-rzenia i rozwoju przedsiębiorstw prywatnych, opierając się zarówno na kapitałach kra-jowych, jak i zagranicznych.

Profesjonalista ma rozwiniętą zdolność systematycznego doskonalenia swoich umiejętności, całe życie czuje się jednocześnie zawodowcem i studentem. Doskonali się zwykle w wyraźnie określonym kierunku, nie rozprasza się. Gdy inni chcą wiedzieć coś o wszystkim, on chce wiedzieć wszystko o czymś. Dobrze czuje się w organizacji dynamicznej, z wyraźnie wyodrębnionymi ośrodkami odpowiedzialności, w której zarządza się przez określanie celów i problemów, a nie przez procedury administracyjne. Bardziej reaguje na twórcze idee i inspiracje niż na biurokratyczne nakazy i zakazy.

W krajach słabo rozwiniętych występuje ostry konflikt między rozbudzonymi aspira-cjami konsumpcyjnymi a niezwykle ograniczonymi możliwościami ich zaspokojenia. Jedyna droga złagodzenia i rozwiązania tego konfliktu prowadzi przez długofalowy roz-wój gospodarczy.

Różne przyczyny złożyły się na to, iż wiele krajów współczesnego świata z ogrom-nym opóźnieniem wchodzi na drogę rozwoju. Wśród czynników opóźniających niemałą rolę odegrał system kolonialny, jaki ukształtował się w XIX i pierwszej połowie XX w. Większość obecnie zacofanych krajów stanowiła w przeszłości posiadłości takich państw, jak: Hiszpania, Anglia, Francja, Holandia, Belgia i Portugalia. Kraje te eksploatowały zasoby naturalne krajów uzależnionych i w ten sposób przyspieszały własny rozwój gospodarczy i technologiczny. Równocześnie zapewniały one sobie w ten sposób korzystny rynek zbytu, który sprzyjał rozwojowi produkcji na wielką skalę, przyspieszał mechanizację i zwiększał wydajność pracy.

Nie jest prawdą, że menedżer nie musi niczego dokładnie umieć i potrafić osobiście wykonać. Znaczna część menedżerów najwyższego szczebla otrzymała specjalistyczne wykształcenie (np. inżynierskie, prawnicze, finansowe czy w zakresie nauk ścisłych) i awansowała wykonując specjalistyczne zadania np. w dziedzinie produkcji, badań i rozwoju, projektowania, marketingu lub finansów. Sęk pracował przez wiele lat w dziale konstrukcyjnym i umiał projektować, a legendarny szef Chryslera lacocca był fachowcem w dziedzinie marketingu. Samo wykonywanie funkcji zarządzania wymaga wielu bardzo konkretnych umiejętności, takich jak:

Na pytanie, czym jest zarządzanie, padają różne odpowiedzi. Dla cybernetyka zarządzanie to sterowanie procesami zachodzącymi w organizacji, dla socjologa – to przede wszystkim władza nad osobami wewnątrz i na zewnątrz przedsiębiorstwa, urzędu itp. W klasycznej teorii organizacji zarządzanie widziane jest jako zbiór funkcji kierowniczych, spośród których najczęściej wymienianymi są: planowanie, organizowanie, koordynacja, motywowanie i kontrola. Jednak na pytanie: co robią zarządzający, wszyscy zgodnie odpowiadają: podejmują decyzje.

Istnienie stałego strumienia wynalazków w gospodarce narodowej zapewnia bar-dziej równomierny wzrost gospodarczy. Nieprzypadkowo w okresach wielkich odkryć technicznych występuje wysoka stopa wzrostu gospodarczego, a wraz z tym i wysoki stopień wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych. Przy spadku strumienia wynalazków gospodarka narodowa będzie przestawiała się w kierunku niższego długo-falowego trendu wzrostu, a przy całkowitym braku wynalazków i innowacji technicz-nych może wejść w fazę stagnacji.

Fakt, że zarządzanie nierozerwalnie związane jest z koniecznością podejmowania decyzji, stawia przed organizacjami dwa niezwykłej wagi problemy. Pierwszy ma charakter strukturalny. W większości organizacji zarządzanie jest rozproszone – nie decyduje jeden człowiek, lecz wiele osób, wielu menedżerów. Problemem do rozwiązania staje się podzielenie między nich odpowiedzialności za funkcjonowanie całości i uprawnień decyzyjnych tak, aby powstał sprawny podsystem informacyjno-decyzyjny. Do zagadnień tych wracamy w rozdziale VII i XI.