Monthly Archives Lipiec 2012

W teoretycznym rozumowaniu można założyć różne przypadki skrajne, w których krzy-wa LM przybiera położenie poziome, nachylenie dodatnie i położenie pionowe. Wów-czas krzywa IS może przecinać krzywą LM i wyznaczać punkty równowagi rynku to-warowego i rynku pieniężnego w jej różnym odcinku. Można to zilustrować następu-jącym wykresem:

Bezrobocie frykcyjne obejmuje tę grupę osób, która ze względu na stan zdrowia fizycznego i psychicznego nie może znaleźć odpowiedniej dla siebie pracy. Do tej ka-tegorii zalicza się także tych pracowników, którzy przejściowo nie mogą znaleźć pracy ze względu na zmianę zawodu.

Bezrobocie strukturalne wynika z rozbieżności struktury popytu na pracę i struk-tury jej podaży z punktu widzenia wymaganych kwalifikacji pracy. Dotyczy ono także strukturalnych zmian gospodarki narodowej, w wyniku których upadają pewne dzie-dziny produkcji i zwalniani z nich pracownicy ze względu na wiek lub szczególny cha-rakter kwalifikacji nie mogą znaleźć pracy. Bezrobocie strukturalne może wynikać rów-nież z ogólnego niedorozwoju gospodarczego i niemożności stworzenia niezbędnej liczby stanowisk pracy dla wszystkich zdolnych i chętnych do pracy. Ten rodzaj bezrobocia występuje w skali masowej w krajach słabo rozwiniętych pod względem gospodarczym.

Wpływ znanych już wcześniej składników popytu globalnego na poziom dochodu na-rodowego w granicach istniejących zdolności produkcyjnych można zilustrować nastę-pującym wykresem w układzie dwuwymiarowym:

Linia wyprowadzona z początku układu osi współrzędnych pod kątem 45° jest linią równowagi. Na niej znajdują się wszystkie punkty, dla których popyt globalny równa się dochodowi narodowemu brutto, czyli Pg=Y.

Historyczny rozwój gospodarki rynkowej wskazuje, że wzrost dochodu narodowego, a w szczególności wzrost produkcji przemysłowej począwszy od 1825 r. ulega powta-rzającym się – mniej lub bardziej regularnie – wahaniom. Czasami były to wahania łagodne, a czasami bardzo głębokie, a nawet wręcz katastroficzne, jak w latach 1929- -1933. Ekonomiści zajmujący się tym zagadnieniem wyróżniali w tych wahaniach cztery podstawowe fazy: kryzys (lub recesja w zależności od skali spadku produkcji), depresja (lub dno kryzysu), ożywienie gospodarcze oraz wysoka koniunktura, zwana czasami rozkwitem gospodarczym. Tego rodzaju wahania dokonują się z reguły wokół ro-snącego trendu wzrostu w długim okresie historycznym.

Ekonomia neoklasyczna, jak również ekonomia keynesowska zdominowane były przez długi okres analizami typu statycznego, które opierały się na założeniu, że zdolności produkcyjne gospodarki się nie zwiększają. Neoklasycy koncentrowali się na dowodze-niu, że samoregulujące mechanizmy rynkowe zapewniają wytwarzanie dochodu naro-dowego w warunkach pełnego wykorzystania istniejących zdolności produkcyjnych oraz pełnego zatrudnienia siły roboczej. Keynesiści, odwołujący się do realiów gospodarki rynkowej, wskazywali, że ani zdolności produkcyjne nie są w pełni wykorzystywane, ani zasoby siły roboczej nie znajdują pełnego zatrudnienia. Stąd ich argumentacja koncentrowała się na uzasadnianiu konieczności prowadzenia aktywnej polityki in-terwencyjnej państwa, której głównym celem jest zwiększanie dochodu narodowego przy istniejących zdolnościach produkcyjnych gospodarki narodowej i tym samym zwiększanie zatrudnienia oraz ograniczanie rozmiarów bezrobocia.

Polityka fiskalna obejmuje decyzje podejmowane przez rząd dotyczące zasad i wysokości opodatkowania oraz kierunków i proporcji wydatkowania zebranych dochodów. W tych dziedzinach polityka może być mniej lub bardziej liberalna albo mniej lub bardziej restrykcyjna. Liberalna polityka fiskalna charakteryzuje się obniżaniem podatków i zwiększaniem wydatków na konsumpcję i inwestycje bądź też finansowaniem deficytu budżetu państwa za pomocą długu publicznego, powstającego przy sprzedaży obligacji skarbowych na rynku kapitałowym. Istnienie deficytu budżetowego oznacza, że wydatki rządowe na cele konsumpcyjne i inwestycyjne są większe niż wpływy do budżetu z tytułu podatków. Mogą one być większe dzięki temu, że państwo sprzedaje różnym instytucjom i obywatelom obligacje skarbowe i angażuje czasowo wolne środki pieniężne w zwiększenie popytu globalnego.