Państwo może zmieniać zakres swojego działania w zależności od warunków, stop-nia sprawności funkcjonowania rynku, celów społecznych uznanych za istotne w danym okresie historycznym itp. Powinno ono ograniczyć lub zrezygnować z metod działania, jeśli okaże się, że przestały one być efektywne, nawet jeśli w przeszłości cechowały się znaczną efektywnością i skutecznością. O ile to możliwe, metody działań dyskrecjo-nalnych (uznaniowych) powinny być zastąpione przejrzystymi regułami i zasadami po-lityki ekonomicznej.

Istotnym ograniczeniem zewnętrznym w procesie formułowania celów organizacji jest system prawny. Laboratorium chemiczne, w którym można by produkować narkotyki, nie może tego robić bez zezwolenia i kontroli właściwych organów. Żadne przedsiębiorstwo nie może dysponować całością swojego dochodu, ponieważ obowiązujące prawo rozstrzyga, jaką jego część musi przekazać do budżetu państwa w postaci podatków.

Rynek obligacji jest rynkiem wrażliwym na spekulacyjną grę ze strony jego uczestni-ków, którzy mają różne oczekiwania. Jedni uczestnicy liczą na wzrost, inni zaś na spadek kursu obligacji. Pierwsi przewidują np., że kurs obligacji będzie rósł i dlatego powstrzymują się od ich sprzedawania. Ograniczają oni w ten sposób podaż obligacji na rynku wtórnym i czekają, aby w momencie najwyższego wzrostu kursu sprzedać je z zyskiem. Drudzy przewidują, że kurs obligacji już osiągnął maksymalny pułap i odtąd będzie spadać. Dlatego zaczynają sprzedawać obligacje licząc, że gdy kurs spadnie do najniższego poziomu, będą mogli odkupić obligacje z określonym zyskiem.

To samo dążenie do zastąpienia konfliktu współpracą legło u podłoża rozmowy ze związkowcami. Sęk dążył do tego, aby w przyszłości osiągnąć kompromis w sprawie mechanizmów i zasięgu redukcji zbędnego zatrudnienia.

– nagromadzenia w bankach prywatnych nawisu dolarowego,

– zadłużenia krajów Trzeciego Świata i krajów postkomunistycznych.

Właśnie one stały się źródłem niestabilności kursu walut. Gwałtowne wahania kursu walut wynikają nie tyle i nie przede wszystkim ze zmian w bilansach handlowych poszczególnych krajów, ile z przepływu pieniądza. Podczas gdy obroty handlu światowego w poiowie lat osiemdziesiątych kształtowały się w granicach 2,5-3 bln doi., to finansowy ruch pieniądza między bankami, dłużnikami i wierzycielami kształtował się w granicach 30-50 bln doi. Zatem nie bilanse handlowe, ale bilanse płatnicze poszczególnych krajów wywierają coraz silniejszy wpływ na zmiany kursów walut. Niezdolność do uregulowania długów działa i działać będzie destabilizująco zarówno na dłużników, jak i na wierzycieli. Niestabilność kursu walut będzie także wpływała na relatywnie wysoką stopę procentową. Żaden z tych problemów nie może być rozwiązany przez poszczególne kraje, chociaż każdy z krajów chciałby je rozwiązać z korzyścią dla siebie. Niezbędna jest tu międzynarodowa współpraca. Najbogatsze kraje świata muszą połączyć swoje wysiłki, aby zmniejszyć skalę płynności kursu walut przez ustalenie stref wahań dopuszczalnych, po których przekroczeniu niezbędna staje się zbiorowa interwencja.

Kredyt finansowy w gospodarce rynkowej jest rodzajem lokomotywy napędzającej wzrost gospodarczy. W okresie przebudowy systemowej może i powinien być wyko-rzystany do finansowania inwestycji modernizacyjnych, unowocześnienia struktury produkcji, obniżenia kosztów własnych i przezwyciężenia recesji gospodarczej.

Istnieją różne możliwości prowadzenia polityki kredytowej przy mniej lub bardziej aktywnym udziale państwa. Może to być np. normalna polityka kredytowa banków regulowana wysokością dodatniej realnej stopy procentowej bądź preferencyjny kredyt przy korzystnych terminach płatności, a nawet odpowiednio obniżonej stopie procentowej w stosunku do stopy inflacji.

Cele organizacji, niezależnie od poziomu ich ogólności, nie są niczym z góry danym. Każdy cel to bowiem uświadomiony i pożądany przez konkretną osobę lub grupę społeczną stan rzeczy, który zamierza ona osiągnąć. Faktycznie realizowane cele firmy nie są jednak identyczne z celami pojedynczych uczestników, także ich założycieli i właścicieli. Każda organizacja rozrastając się i starzejąc, coraz silniej „żyje własnym życiem”, zdarza się też, że eliminuje swoich twórców lub odsuwa ich od wpływów i władzy. Przykładem może być historia amerykańskiej firmy Apple Computer. Jej założycielami i początkowo jedynymi właścicielami byli młodzi konstruktorzy: Steven P. Jobs i Steve Woźniak, którzy wspólnie – w garażu – skonstruowali swój pierwszy osobisty komputer. „Wstrzelili się” w rynek znakomicie i odnieśli spektakularny sukces. Rozwijająca się dynamicznie firma przekształcona została w spółkę akcyjną jej założyciele zatrzymali jedynie kil- kunastoprocentowe pakiety akcji. W samym tylko 1984 roku firma sprzedała ok. 800 tys. komputerów, uzyskując prawie miliard dolarów dochodu. Zatrudniała już wtedy kilka tysięcy pracowników. W tym samym roku musiał ją jednak opuścić S. Woźniak, a w rok później odsunięto od wpływów ówczesnego prezesa rady nadzorczej S. Jobsa. Była to już bowiem inna firma, a maniakalne wprost nastawienie obu jej założycieli na nieustanne wdrażanie coraz bardziej kosztownych nowinek technicznych zagrażało jej stabilności. Wyeliminowano ich bez skrupułów. Firma rozwijała się nadal, realizując cele innej dominującej w niej koalicji.

Równowaga w bilansie płatniczym kraju zależy nie tylko od równowagi w bilansie han-dlowym i rozmiarów transferu walut obcych do kraju lub za granicę, ale także od stopnia zadłużenia kraju z tytułu zaciąganych w przeszłości kredytów. Powoduje to bowiem nie tylko konieczność spłacenia tych kredytów w określonych ratach i w uzgodnionym terminie, ale także płacenia z tego tytułu należnych procentów. Jest to temat szczególnie aktualny dla Polski, której zadłużenie w 1992 r.wynosiło około 48 mld doi., czyli około 65% wytworzonego dochodu narodowego.

Kierowanie zachowaniem podległych pracowników zdominowało działania Sęka na naradzie kierownictwa. Najpierw musiał zapobiec niszczącemu konfliktowi, a następnie skłonić Smoleńskiego do szybkiego skorygowania popełnionych błędów oraz uruchomić działania mające na celu uzdrowienie funkcji zaopatrzenia.