Każda organizacja jest podmiotem działania wyodrębnionym z otoczenia w sensie prawnym (posiada nazwę, statut będący prawną podstawą jej funkcjonowania oraz prawnie rozstrzygniętą formą własności majątku), w sensie ekonomicznym (dysponuje swoimi lub powierzonymi jej składnikami majątkowymi) oraz w sensie organizacyjnym (posiada wewnętrzną strukturę i zarząd). Wyodrębnienie z otoczenia nie oznacza niezależności od niego przeciwnie, żadna organizacja nie mogłaby bez niego przetrwać. Z otoczenia bowiem czerpie i dla niego przetwarza najróżniejsze zasoby.

Odpowiednie zestawy pytań formułuje autor dla pozostałych etapów podejścia systemowego. Podobną postać kolejnych etapów postępowania i list pytań do każdego z nich ma algorytm wynalazku Altuszullera. Są to oczywiście inne etapy i inne pytania niż w przypadku podejścia systemowego.

Było już po 15:30, kiedy do gabinetu wszedł inżynier Seńko z dyrektorem słowackiej cukrowni, w której „Automatyka” miała prowadzić rozbudowę i modernizację systemu, i z dwiema towarzyszącymi mu osobami. Rozmowa miała charakter czysto kurtuazyjny, bo kontrakt już podpisano i Seńko zabierał gości na obiad do Warszawy. Sęk wręczył Słowakowi elegancki komplet (pióro i długopis) „Montblanc” i drobne prezenty towarzyszącym mu osobom.

Na pytanie dziennikarza o strategię przetrwania i restrukturyzację firmy Sęk odpowiedział, że podstawowym strategicznym celem firmy jest dążenie do odzyskania pozycji lidera na rynku automatyki przemysłowej w Europie Środkowowschodniej, a następnie zręcznie zwrócił uwagę na te elementy strategii, o których szczególnie chciał mówić:

Umiejętności analityczne nie wystarczają jednak do tworzenia wizji i długofalowych strategii. Konieczna jest także umiejętność konceptualizacji, czyli syntezy. Polega ona na zdolności do generowania różnych ogólnych koncepcji firmy w mniej i bardziej dalekiej przyszłości, czyli na formułowaniu alternatywnych odpowiedzi na pytania: „Co chcemy osiągnąć?”, „Kim chcemy być dla naszych klientów?” Z tymi ogólnymi koncepcjami prowadzi się pewne eksperymenty myślowe. Polegają one na symulowaniu przyszłości, czyli badaniu, jakie są szanse i zagrożenia realizacji każdej z tych ogólnych koncepcji w różnych sytuacjach i w różnych układach warunków, które mogą zaistnieć na zewnątrz i wewnątrz organizacji, jakie są koszty oraz jakich zasobów wymaga urzeczywistnienie każdej z tych koncepcji. Na tej podstawie można wybierać kierunki działania na przyszłość.

Szczególną grupę sytuacji decyzyjnych w sferze społecznej organizacji stanowią problemy podziału między pracowników różnych dodatkowych dóbr, jakimi organizacja dysponuje (premii, mieszkań, wczasów, miejsc w żłobku zakładowym itp.). Zasady tych podziałów są najczęściej mało przejrzyste i konieczne są indywidualne rozstrzygnięcia, a więc znów decyzje.

Jednym z celów podyplomowego kształcenia w dziedzinie zarządzania jest zmiana kultury środowisk inżynierskich, z których wywodzi się znaczna część kadry kierowniczej w naszym przemyśle. Szczególnie ważnym elementem kultury jest język, czyli kategorie i pojęcia służące do nazywania, opisu i analizy rzeczywistości. Zarządzanie wymaga języka, którego elementy (pojęcia) zaczerpnięte są z różnych dziedzin wiedzy i życia: z techniki, prawa, ekonomii, finansów, socjologii itp. Konieczne są jednak również pojęcia związane właśnie z zarządzaniem: strategia, struktura, restrukturyzacja, potencjał społeczny. Są to zwykle pojęcia ogólne, pozwalające opisywać wieloaspektowo stany organizacji i zachodzące w nich procesy. Zarządzanie wymaga operowania tym językiem. Jest to język menedżerów, pozwalający im na podejmowanie decyzji i komunikowanie się między sobą. (Słowniczki kończące kolejne rozdziały tej książki są wprowadzeniem do tego języka).

Laboratorium farmaceutyczne opracowało recepturę odżywki dla dzieci o nowych właściwościach. Dyrektor handlowy firmy musi podjąć decyzję, czy wprowadzić ten wyrób na rynek oraz jaką ustalić na niego cenę. Jeśli zdecyduje nie wprowadzać go, zyski będą równe zeru. Jeśli podejmie produkcję, zyski będą uzależnione od ceny, jaką na wyrób ustali, oraz od wielkości popytu, który będzie mniejszy lub większy w zależności od tego, czy na rynku pojawi się w tym czasie wyrób podobny i jak będzie się kształtować jego cena.

Zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze. Oznacza to, że musi uwzględniać uznawane przez daną społeczność normy właściwego zachowania, wartości, które pozwalają odróżnić zło od dobra, symbole, mity, legendy. Jednostki ludzkie są uczestnikami wielu kultur: narodowej, regionalnej, zawodowej, organizacyjnej. Efektywne oddziaływanie na innych ludzi wymaga znajomości kultur, w których ci ludzie uczestniczą, i szacunku dla tych kultur. Na przykład wysłanie na negocjacje do kraju arabskiego młodej kobiety odczytane zostanie przez gospodarzy jako obraza. Sęk przyjął na kurtuazyjną rozmowę dyrektora słowackiej cukrowni, zadbał o upominki i uroczysty obiad, ponieważ wiedział, że będzie to odczytane jako dowód szacunku. W rozmowie ze związkowcami wykazał zrozumienie dla retoryki i stylu ..Solidarności”.

Algorytmy wyznaczają w postaci kolejnych faz (etapów) tok (sposób) postępowania w określonych sytuacjach. Są one często odkrywane i formułowane przez teoretyków, wchodząc w skład ogólnej wiedzy o sprawnym działaniu. Organizacje wykorzystują je dla racjonalizacji swojego funkcjonowania, wprowadzając do swego podsystemu technicznego.

Coraz bardziej powszechną formą koncernów są konglomeraty, potężne organizacje, grupujące przedsiębiorstwa o zróżnicowanym profilu. Nie mają one wyraźnej specyfiki ani branżowej, ani technologicznej. Produkują samochody i żywność, elektronikę i sprzęt zbrojeniowy, wydają gazety i prowadzą studia filmowe. Lokują swoje kapitały wszędzie tam, gdzie może im się to opłacić.

Występując w roli rzecznika zarządzający informuje otoczenie organizacji o jej sprawach. Jest to jeden z ważnych elementów pubiic relations. Sęk pełni! rolę rzecznika występując w audycji radiowej.

Typowy przedsiębiorca jest człowiekiem z bardzo rozwiniętą potrzebą osiągnięć. Dąży do pracy na własny koszt i własny rachunek, do sukcesu. Potrzeba ta skłania go bardziej do założenia własnej firmy, niż pracy u innych.