Category Rynek Finansowy

Jednym z celów podyplomowego kształcenia w dziedzinie zarządzania jest zmiana kultury środowisk inżynierskich, z których wywodzi się znaczna część kadry kierowniczej w naszym przemyśle. Szczególnie ważnym elementem kultury jest język, czyli kategorie i pojęcia służące do nazywania, opisu i analizy rzeczywistości. Zarządzanie wymaga języka, którego elementy (pojęcia) zaczerpnięte są z różnych dziedzin wiedzy i życia: z techniki, prawa, ekonomii, finansów, socjologii itp. Konieczne są jednak również pojęcia związane właśnie z zarządzaniem: strategia, struktura, restrukturyzacja, potencjał społeczny. Są to zwykle pojęcia ogólne, pozwalające opisywać wieloaspektowo stany organizacji i zachodzące w nich procesy. Zarządzanie wymaga operowania tym językiem. Jest to język menedżerów, pozwalający im na podejmowanie decyzji i komunikowanie się między sobą. (Słowniczki kończące kolejne rozdziały tej książki są wprowadzeniem do tego języka).

Laboratorium farmaceutyczne opracowało recepturę odżywki dla dzieci o nowych właściwościach. Dyrektor handlowy firmy musi podjąć decyzję, czy wprowadzić ten wyrób na rynek oraz jaką ustalić na niego cenę. Jeśli zdecyduje nie wprowadzać go, zyski będą równe zeru. Jeśli podejmie produkcję, zyski będą uzależnione od ceny, jaką na wyrób ustali, oraz od wielkości popytu, który będzie mniejszy lub większy w zależności od tego, czy na rynku pojawi się w tym czasie wyrób podobny i jak będzie się kształtować jego cena.

Zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze. Oznacza to, że musi uwzględniać uznawane przez daną społeczność normy właściwego zachowania, wartości, które pozwalają odróżnić zło od dobra, symbole, mity, legendy. Jednostki ludzkie są uczestnikami wielu kultur: narodowej, regionalnej, zawodowej, organizacyjnej. Efektywne oddziaływanie na innych ludzi wymaga znajomości kultur, w których ci ludzie uczestniczą, i szacunku dla tych kultur. Na przykład wysłanie na negocjacje do kraju arabskiego młodej kobiety odczytane zostanie przez gospodarzy jako obraza. Sęk przyjął na kurtuazyjną rozmowę dyrektora słowackiej cukrowni, zadbał o upominki i uroczysty obiad, ponieważ wiedział, że będzie to odczytane jako dowód szacunku. W rozmowie ze związkowcami wykazał zrozumienie dla retoryki i stylu ..Solidarności”.

Algorytmy wyznaczają w postaci kolejnych faz (etapów) tok (sposób) postępowania w określonych sytuacjach. Są one często odkrywane i formułowane przez teoretyków, wchodząc w skład ogólnej wiedzy o sprawnym działaniu. Organizacje wykorzystują je dla racjonalizacji swojego funkcjonowania, wprowadzając do swego podsystemu technicznego.

Coraz bardziej powszechną formą koncernów są konglomeraty, potężne organizacje, grupujące przedsiębiorstwa o zróżnicowanym profilu. Nie mają one wyraźnej specyfiki ani branżowej, ani technologicznej. Produkują samochody i żywność, elektronikę i sprzęt zbrojeniowy, wydają gazety i prowadzą studia filmowe. Lokują swoje kapitały wszędzie tam, gdzie może im się to opłacić.

Występując w roli rzecznika zarządzający informuje otoczenie organizacji o jej sprawach. Jest to jeden z ważnych elementów pubiic relations. Sęk pełni! rolę rzecznika występując w audycji radiowej.

Typowy przedsiębiorca jest człowiekiem z bardzo rozwiniętą potrzebą osiągnięć. Dąży do pracy na własny koszt i własny rachunek, do sukcesu. Potrzeba ta skłania go bardziej do założenia własnej firmy, niż pracy u innych.

Inną odmianą własności ogólnospołecznej są przedsiębiorstwa będące jednoosobowymi spółkami skarbu państwa. Z formalnoprawnego punktu widzenia podmiotem własności jest właśnie skarb państwa, ale faktycznie jest to nadal własność ogólnospołeczna (państwo jest formą organizacji ogółu obywateli). Przedsiębiorstwem będącym własnością skarbu państwa nie musi jednak zarządzać administracja państwowa, ale z reguły zarządzają nim zawodowi kierownicy, do których dyspozycji oddana została określona część majątku narodowego. Działają oni w imieniu skarbu państwa, bezpośrednio na jego rzecz, a pośrednio na rzecz ogółu. Skarb państwa może też być współwłaścicielem majątku spółek akcyjnych nabywając i posiadając pakiety ich akcji. Wpływ państwa na decyzje podejmowane w tych spółkach jest proporcjonalny do ilości posiadanych przez skarb państwa akcji. W przypadku jednoosobowej spółki skarbu państwa wpływ ten jest oczywiście dużo większy.

Dotyczy to szczególnie producentów wyrobów podlegających fluktuacjom mody, silnej konkurencji ze strony innych wytwórców, uwikłanych w wyścig technologiczny itp. Przykładami takich organizacji są firmy odzieżowe, przemysł elektroniczny, motoryzacyjny, kosmiczny i związany z biotechnologiami.

Duch ostrożności ograniczeń antyspekulacyjnych panuje jednak dalej na giełdach niemieckich, z Berlinem włącznie. Mianowicie, bezpośrednimi klientami maklerów, według obowiązującego prawa, są banki. Do maklera nie mogą zgłaszać się osoby prywatne, firmy produkcyjne itp. inwestorzy. Jego klientem jest bank. Preferencje dla banków są zresztą jeszcze dalsze. Niektóre z nich mają np. prawo wysyłać swoich reprezentantów bezpośrednio na parkiet giełdy i tam dokonywać transakcji. Żadne inne firmy nie mają takich uprawnień.

Reakcją organizacji na perturbacje i zaburzenia zachodzące w ich rynkowym otoczeniu bywa z reguły nie tylko strukturalne dostosowywanie się do tych zmian, ale również przyjmowanie aktywnej strategii rynkowej. Zagadnieniom tym poświęcony jest rozdział III.

Aby nie utracić do końca kontroli nad organizacją, zarządzający zmuszeni są do decentralizacji i nadania niezbędnych uprawnień kierownikom niższych szczebli. Powszechnie stosowaną formą zmiany strukturalnej jest w tej fazie dywizjonalizacja i daleko posunięta samodzielność wyodrębnionych oddziałów organizacji. Wyodrębnienie to nie odbywa się już jednak według specjalizacji funkcjonalnej, ale według kryterium rynku, produktu, regionu, klienta itp. Zwiększa to elastyczność funkcjonowania organizacji, naczelnemu kierownictwu umożliwia skoncentrowanie się na rozwiązywaniu problemów strategicznych. Kryzys pojawia się wówczas, gdy usamodzielnione części zaczynają żyć własnym życiem, dbać przede wszystkim o swoje własne interesy, wymykać się założeniom opracowywanym przez centralę. Jest to kryzys kontroli.

Najmniejszą aktywność przejawiają grupy apatyczne, zwykle o bardzo niskim statusie, pracujące w rozproszeniu, świadome swojej marginesowej roli w organizacji. Są to najczęściej „szeregowi” urzędnicy, pracownicy różnych służb pomocniczych, ludzie zatrudnieni dorywczo. Nie przeciwstawiają się czynnie kierownictwu, a ich odpowiedzią na zmiany i kryzysy jest najczęściej bierny opór, który – co należy podkreślić – może udaremnić zamierzenia „góry”.